การรักษารากฟัน คือ ขบวนการกำจัดเชื้อจุลชีพที่อยู่ในโพรงประสาทฟัน หรือเนื้อ เยื่อขนาดเล็กที่อยู่ใจกลางฟัน อันเป็นเหตุให้เกิดการติดเชื้อ อักเสบ ของโพรงเนื้อ เยื่อในโพรงประสาทฟัน หากโพรงประสาทฟันบางส่วนถูกทำลายจะต้องทำการเอาออกเพื่อรักษาและทำความสะอาดส่วนที่เหลือให้ปราศจากเชื้อโรคและซ่อมแซม อุดคลองรากฟันและบูรณะตัวฟัน เพื่อคืนความแข็งแรงและสวยงาม ให้ฟันกลับมาใช้งานได้ตามปกติ การรักษารากฟัน เป็นวิธีที่ช่วยให้ไม่ต้องถอนฟันออกไป ซึ่งเป็นวิธีการที่สามารถช่วยรักษาฟันไว้ได้
.png)
โพรงประสาทฟัน คือชั้นที่อยู่ด้านในสุดของฟันที่ประกอบด้วย เส้นประสาทของฟัน เส้นเลือดที่มาเลี้ยง และรวมถึงท่อน้ำเหลือง ทำให้เมื่อมีฟันผุลุกลามมาในชั้นโพรงประสาทฟัน จึงทำให้เกิดการอาการปวดฟันที่ค่อนข้างรุนแรง ซึ่งถ้ามีการติดเชื้อลุกลามมากขึ้น เชื้อโรคจะกระจายลงสู่ปลายรากฟัน และทำให้รากฟันอักเสบ
การรักษารากฟันสามารถเก็บรักษาฟันเดิมเอาไว้ใช้งานได้ต่อไปได้ โดยดีกว่าการถอนฟันแล้วเลือกวิธีการใส่ "ฟันปลอม" เพราะฟันที่รักษารากแล้วจะมีคุณสมบัติเหมือนฟันในปากซี่อื่นๆ คือ มีเบ้ากระดูกยึดให้ฟันแน่นมั่นคงแข็งแรง และให้ความรู้สึกที่ดีกว่าการใส่ฟันปลอม สามารถใช้งานได้ สะดวกเป็นธรรมชาติ
เมื่อทันตแพทย์ตรวจแล้วพบว่า ยังสามารถทำการรักษารากฟันได้ โดยที่ไม่ต้องถอนออก ก็จะแนะนำให้รักษารากฟัน ซึ่งประโยชน์ของขบวนการรักษารากฟันจะช่วยให้การเคี้ยวกลับมามีประสิทธิภาพที่ดีเหมือนเคย และสามารถใช้ฟันกัดอาหารได้อย่างปกติ ลักษณะรูปร่างของฟันกลับมาสวยงาม และที่สำคัญที่สุดคือปัญหาสุขภาพฟันไม่ลุกลามป้องกันไม่ให้ฟันซี่อื่นถูกทำร้ายไปด้วย
.png)
มักมีสัญญาณเตือนด้วยอาการ เจ็บเวลา เคี้ยวหรือกัดอาหารมีอาการเสียวฟัน เมื่อดื่มเครื่องดื่มร้อนหรือเย็น และรู้สึกฟันหลวมหรือโยก ที่เป็นเช่นนี้เพราะรากฟันถือเป็นส่วนหนึ่งในอวัยวะในช่องปากที่สำคัญมาก ซึ่งฟันแต่ละซี่จะประกอบไปด้วยโพรงประสาทฟัน (Pulp chamber) ซึ่งเป็นส่วนที่รับสัญญาณความรู้สึก เมื่อโพรงประสาทฟันหรือคลองรากฟันเกิดการติดเชื้อจะทำฟันซี่นั้นตายไปจึงเกิดอาการแสดงดังที่กล่าวมาข้างต้น รวมไปถึง ในบางรายอาจมีอาการหน้าบวม มีน้ำหนองไหลจากฟันที่ติดเชื้อ รากฟันเป็น หนอง หรือมีตุ่มหนองขึ้นบนเหงือก สีของฟันคล้ำลง ได้อีกด้วย
.png)
อาการสัญญาณเตือนรุนแรงที่บ่งบอกได้ว่ารากฟันกำลังมีปัญหาหนักคือ เกิดหนองที่ปลายรากฟัน ซึ่งอาจจะมีหนองไหลออกมาให้เห็น หรือพบได้จากการ x-ray เห็นเป็นลักษณะเงาดำอยู่ที่ปลายรากฟันนั้นหมายถึงว่ามีเชื้อโรคนั้นลุกลามไปจนกระทั่งทำลายส่วน ของเนื้อเยื่อทั้งโพรงประสาทฟันแล้ว ซึ่งลักษณะนี้ทันตแพทย์จะไม่สามารถ อุดฟัน ได้อย่างเดียว ต้องรักษารากฟันให้เรียบร้อยเสียก่อน
ทั้งนี้ การพบหนองที่ปลายรากฟันเกิดขึ้นได้จากการที่ปล่อยให้เกิดฟันผุเป็นระยะเวลานาน โดยที่ไม่ได้รับการรักษา จนมีการอักเสบของเนื้อเยื่อบริเวณ รอบปลายรากฟัน ซึ่งจะมีอาการปวดฟันเวลาเคี้ยว หรือเมื่อฟันกระทบกัน บางรา ยอาจมีอาการบวมหรือตุ่มหนองบริเวณเหงือกหรือเพดานเกิดขึ้นร่วมด้วย
ในบางครั้งปัญหารากฟันอักเสบจากภาวะฟันผุหรือแตกมานาน ซึ่งอาจไม่ส่งผลให้เกิดอาการเจ็บปวด หรืออาจเคยปวดแต่หายแล้ว แต่ว่าการดำเนินของโรคก็ยังคงอยู่ อาจจะมีโอกาสที่จะกลับมาปวดอีกครั้งหรือมีการติดเชื้อมากกว่าเดิมเพราะราก ฟันเองยังไม่ได้รับการแก้ปัญหา ซึ่งเมื่อทำการ x-ray และพบว่ามีหนองในรากฟัน ดังนั้นเมื่อตรวจพบควรรีบทำ การรักษารากฟันทันที เพื่อลดการสูญเสียฟัน
การรักษารากฟันแบ่งเป็น 2 ประเภทหลักคือ
ทันตแพทย์จะตรวจวัดความยาวของคลองรากฟัน โดยการถ่ายเอกซเรย์แล้วจะใช้ File ขนาดเล็กเพื่อรักษารากฟันและทำความสะอาดภายในคลองรากฟันเพื่อขจัดเนื้อเยื่อที่มีปัญหาและแบคทีเรีย หลังจากนั้นจะใช้วัสดุอุดคลองรากฟัน ( Gutta percha ) โดยที่ฟันจะไม่ถูกอุดอย่างถาวรจนกว่าจะขจัดจนปลอดเชื้อในโพรงประสาทและคลองรากฟัน
วิธีการนี้จะเลือกใช้เมื่อวิธีที่หนึ่งล้มเหลว โดยจะทำการผ่าตัดเข้าไปที่ตำแหน่งปลายราก ฟันที่เป็น หนองทำการตัดปลายรากฟันออกบางส่วน ซึ่งปัจจุบันมีกล้องจุลศัลยกรรมที่ช่วยเพิ่มกำลังขยายในการมองเห็นคลองรากฟันที่มีขนาดเล็กให้ชัดเจนยิ่งขึ้น
.png)
.png)
หลังจากทำการรักษารากฟันทันตแพทย์มักทำครอบฟันให้เพื่อป้องกันการแตกหักของตัวฟัน เนื่องจากการักษารากฟันมีความซับซ้อน และไม่ได้เสร็จสิ้นในครั้งเดียว จึงใส่ที่ครอบฟันไว้เพื่อปกป้องกันการแตกของฟันสามารถเลือกประเภทครอบฟันได้ตามความเหมาะสม ไม่ว่าจะเป็นโลหะ เซรามิก หรือ เซอร์โคเนีย
ภายหลังการรักษารากฟันทันตแพทย์จะให้คำแนะนำในการฏิบัติตัว แนะนำว่าควรปฎิบัติอย่างเคร่งครัดเพื่อผลประโยชน์สูงสุดในการรักษารากฟันที่มีประสิทธิภาพและสามารถใช้ งานได้ยืนยาว ดังนี้
English